ورق آلیاژی چیست؟
ورق آلیاژی یا فولاد آلیاژی ورقی فلزی است که در ترکیب عناصر سازنده آن دستکاری شده و با تغییرات این چنینی خواص فیزیکی و شیمیایی ورق تغییر پیدا کرده است. ورق آلیاژی نوعی فولاد آلیاژی است که دارای عناصر منگنز، نیکل، کربن، کروم، مولیبدن و… می باشد. ترکیب این عناصر باعث مقاومت در برابر سایش، مقاومت در برابر دمای بالا، سخت شدگی، چقرمگی می شود. البته برای رسیدن به برخی از ویژگی های ذکر شده نیاز است که عملیات دیگری مانند عملیات حرارتی نیز روی ورق آلیاژی انجام شود. مزایا و کاربرد ورق آلیاژی زیاد است به طوریکه در صنایع قطعه سازی، صنایع ساخت ابزار، صنایع هواپیمایی، راه سازی، پل سازی، شهرسازی، در مواردی که نیاز به مقاوت دربرابر زنگ زدگی، خورندگی هوا و مخازن تحت فشار در جاهایی که نیاز به استحکام بالا دارد و … کاربرد فراوان دارد.
مزایای استفاده از ورق آلیاژی
مخلوط کردن فلزات با یکدیگر یا غیر فلزات مزایای بسیاری دارد. این مواد ترکیبی می توانند باعث افزایش سختی، کاهش نقاط ذوب و افزایش مقاومت کششی شوند. از آنجا که فلزات خالص از نقطه ذوب بالایی برخوردار هستند، تمایل دارند که بسیار نرم باشند. مثلاً طلای خالص بسیار نرم و قابل انعطاف است و به راحتی حتی با مقدار کمی از گرما خم می شود. به همین دلیل، بیشتر جواهرات طلا در واقع از آلیاژ می باشند.
فلزات بسیار واکنش پذیر بوده و از نقاط ذوب بالایی برخوردار هستند. به عنوان مثال آهن بسیار قوی است اما با رطوبت هوا واکنش نشان می دهد و خیلی راحت می تواند زنگ بزند. چدن به عنوان یک آلیاژ می تواند به جلوگیری از این امر کمک کند. ورق های آلیاژی قابل بازیافت بوده و برای محیط زیست خطری ندارند.
انواع ورق آلیاژی
ورق ها به صورت، رول فرم (کویل یا حلقه) و شیت فرم (برش شده) تولید و به بازار عرضه می گردند. دو نوع تکنولوژی مختلف با نام های نورد سرد و نورد گرم برای تولید انواع ورق آلیاژی استفاده می شود. محصول تولید شده در نورد گرم، ورق سیاه و محصول نورد سرد، ورق روغنی نام دارد.همانطور که قبلا گفته شد ورق های آلیاژی را با ترکیبات شیمیایی متفاوتی می سازند از این رو انواع و گریدهای متعددی از ورق آلیاژی تولید و روانه بازار می شود که برای استفاده در کاربردهای گوناگون به کار می رود.
ورق های آلیاژی فولاد
در بازار آهن، کلمه فولاد را برای ورق هایی که فقط از آهن و کربن تهیه شده اند یا همان ورق آهن معمولی یا کربن استیل (همان ورق st37 ) به کار می برند. از آنجا که مواد مختلفی در ترکیبات آلیاژها به کار می رود بنابراین هر آلیاژ خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوت و به طبع آن کاربردهای متفاوتی دارد و صنایع مختلف نیازمند فولادهای مختلف هستند که باید در انتخاب آن ها دقت شود. قیمت آلیاژهای آهن از ورق معمولی آهن بالاتر است چون خواص بهتری دارد. ولی باید در انتخاب نوع آن ها برای کارهای صنعتی بسیار دقت شود، زیرا انتخاب اشتباه می تواند خسارت های بسیار بالایی را به بار آورد.
ورق آلیاژی A516
ورق آلیاژی A516 که از دسته ورق های آلیاژی گرم به شمار می رود دارای گریدهای مختلف ۵۵، ۶۰، ۶۵، ۷۰ است که با وجود اختلاف خیلی نا چیز در ترکیبات شیمیایی هر کدام از گریدها، خواص کاملا متفاوتی را برای هر گرید مشاهده می کنیم. به همین علت توصیه می شود به هنگام خرید این ورق آلیاژی گواهینامه تولید آن را نیز بخواهید. در گواهینامه تولید این محصول مشخصات هر گرید و خواص شیمیایی و مکانیکی آن ها ذکر شده است. این نوع ورق همچنین از دسته ورق آتشخوار به حساب می آید زیرا می تواند دمای بسیار بالا را تحمل کند.
ورق آلیاژی A36
نوع دیگری از ورق آلیاژی وجود دارد که برای محیط های دریایی با ترکیبات شیمیایی و خواص مکانیکی به خصوص تولید می شود و با نام ورق دریایی معروف است. این ورق آلیاژی همچنین در دسته ورق های گرم قرار دارد زیرا با فرآیند نورد گرم تولید می شود. از ویژگی های مهم این محصول مقاومت بالای آن به آب شور دریا و استحکام خمشی (به سادگی خم نمی شود) آن است. خواص مکانیکی این نوع ورق آلیاژی بسیار مهم است و بیشتر از ترکیب شیمیایی به هنگام خرید محصول مورد توجه قرار می گیرد هر چند که همین ترکیب شیمیایی است که بر خواص مکانیکی ورق آلیاژی تاثیر می گذارد و آن را تعیین می کند.
ورق آلیاژی A283
این نوع ورق در دسته ورق های مخزنی قرار دارد. از ویژگی های آن می توان به خاصیت خم کاری و جوشکاری اشاره کرد. ورق آلیاژی A283 در چهار گرید C, B, A و D تولید و روانه بازار می شود. خواص مکانیکی هر کدام از گریدها با هم متفاوت بوده و برای تشخیص خواص آن ها نیاز به انجام آزمایشات فیزیکی و شیمیایی و زمان بر است. از این رو به هنگام خرید این محصول نیز بایستی گواهینامه معتبر شامل مشخصات شیمیایی و مکانیکی آن از فروشنده دریافت شود. از بین چهار گرید این نوع ورق آلیاژی، گرید C بیشترین کاربرد و تقاضا را دارد.
بیشترین کاربرد ورق های آلیاژی
- دماهای بسیاربالا
- دماهای بسیار پایین
- مخزن های تحت فشار
- مصارف نیازمند به استحکام بالا
- سختی بسیار بالا
- ضد زنگ
- در برابر خوردگی هوا مقاوم است
- مقاومت در برابر نمک های دریایی
- صنعت قطعه سازی
- صنعت ساخت ابزار
- شهرسازی ، راهسازی و پل سازی
- صنعت هواپیمایی
- ساخت فولاد های مقاوم در برابر اسید
مطالب مرتبط:
طبقه بندی ورق آلیاژی بر اساس عنصر آلیاژی پایه
آشنایی با ورق A283 و گریدهای متفاوت آن
هر آنچه که باید قبل از خرید ورق A516 بدانید!
راهنمای خرید ورق A516
مقایسه فولاد ST52 و ST37
